Orzech skalny, orzech drobnoowocowy
Juglans microcarpa Berl., Engelm., Juglans rupestris Engelm.


Data modyfikacji: 20 września 2016


 
Występowanie. Naturalne stanowiska tego orzecha występują w południowo-zachodniej Ameryce Północnej, od Teksasu do Meksyku. Spotkać można go tam nad strumieniami, w dolinach, na wilgotnych, skalnych zboczach.

Opis. Orzech skalny rośnie w formie drzewa o wysokości do 10 m i szerokości korony do 10 m. W uprawie osiąga wysokość 4-6 m. Kwitnie w maju i czerwcu. Kwiaty rozdzielnopłciowe, wiatropylne. Roślina jednopienna, czyli na jednej roślinie występują kwiaty męskie i żeńskie, samopylna. Nasiona nadają się do zbioru od października do grudnia. Są jadalne, mają smak słodki i są tłuste. Można wytłaczać z nich olej. Są jednak mniejsze niż orzechy innych gatunków i do tego mają grubą skorupę. Drzewa zaczynają owocować dopiero w wieku około 15-20 lat. Roślina wytwarza substancje ograniczające rozwój innych gatunków. Aby temu zapobiec należy usuwać z ziemi opadłe liście. Korzenie orzechów wytwarzają substancje toksyczne dla innych roślin, szczególnie jabłoni, pięciorników, wrzosowatych, niektórych sosen. Drewno ciężkie i twarde, nadaje się do wyrobu sprzętów domowych, mebli.

Uprawa. Orzech skalny odporny jest na mróz do strefy 6 USDA, czyli należy unikać sadzenia go w najzimniejszych częściach Polski. Roślina tolerancyjna co do rodzaju i kwasowości gleby, wymaga jednak gleby wilgotnej, głębokiej. Znosi okresowe zalewanie korzeni. Lubi stanowiska osłonięte od wiatrów, słoneczne, ale może też rosnąć w cieniu.

Rozmnażanie. Nasiona powinny być sadzone do oddzielnych doniczek i umieszczane w zimnym inspekcie. Należy chronić je przed gryzoniami, ptakami i wiewiórkami. Wschodzą pod koniec zimy lub wiosną. Można wysadzać je na stałe miejsce późnym latem i należy chronić je przed silnym mrozem przez jedną lub dwie zimy. Nasiona mogą być przechowywane i wysiewane wczesną wiosną, ale wymagają chłodnego, wilgotnego miejsca, a przed wysianiem powinny przejść stratyfikację.

Dębiany. Dwie sadzonki przysłane zostały 6 listopada 2008 ze Szczepankowa. Roślina mateczna pochodzi z Ogrodu Botanicznego UAM w Poznaniu. Zimę drzewka spędziły zadołowane w zimnej piwnicy. Były wysokie, około 180 cm wysokości, a przy tym miały malutkie korzenie. Późną wiosną tylko jeden z nich wykazywał oznaki życia. Wsadziłem go do dużej doniczki. Drugiego, który sprawiał wrażenie całkowicie uschniętego, z malutkim korzeniem, wsadziłem do gruntu w ustronnym, półcienistym miejscu, aby dać mu jeszcze szansę za reanimację. Dopiero pod koniec czerwca drzewko zaczęło wykazywać oznaki życia i wkrótce wypuściło liście, zaczęło wyglądać jak normalne drzewo. Jedynie sam czubek był uschnięty. Orzech z doniczki został posadzony do gruntu 5 sierpnia 2009. Ten drugi, który był w gruncie, na stałe miejsce został przesadzony 22 listopada 2009. Kilka owoców przywiozłem 11 października 2014 z Arboretum SGGW w Rogowie. Wysiane zostały do doniczki po wcześniejszym moczeniu przez dobę 17 października 2014 i wstawione do zimnej piwnicy do stratyfikacji. Pierwsze kiełkujące rosliny pojawiły się pod koniec czerwca 2015.