Dereń jadalny, dereń właściwy
Cornus mas L., Cornus mascula (L.)


Data modyfikacji: 30 marca 2018


 
Opis. Dereń jadalny po wielu latach dorasta do 5 m wysokości i takiej samej szerokości. Kwiaty mają kolor żółty, a owoce są czerwone. Kwitnie bardzo wcześnie, wcześniej niż forsycje. Owoce w postaci niewielkich śliweczek dojrzewają głównie we wrześniu. Do jedzenia na surowo nadają się te, które mocno zmiękną. Oryginalny smak przypomina wiśnię i ananas. Owoce nadają się na przetwory. Można robić z nich konfitury, dżemy, galaretki, soki oraz wspaniałe nalewki i wina. Przetwory mają niepowtarzalny smak i barwę.

Uprawa. Dereń jadalny dobrze rośnie na suchych, wapiennych glebach i słonecznych miejscach Może również rosnąć w cieniu ale wtedy owocuje mniej obficie. Na mróz jest całkowicie wytrzymały. W większych ogrodach można go stosować na żywopłot, nawet formowany. Prześwietlać należy co roku lub co dwa lata. Jeżeli gleba nie jest wapienna należy co trzy lata zwapnować glebę wokół drzewka.

Dębiany.  Drzewko kupione zostało wiosną 2006 roku w PUDIZie w Olsztynie. Zostało posadzone w sadzie. Siedziało tam do 6 października 2007. Zostało zabrane w pobliże stawu w miejsce, które nazwałem dereniową łączką. Rośnie teraz przy pieńku po olbrzymiej topoli. Kolejne dwa derenie jadalne zostały kupione 25 czerwca 2009 w PUDIZie w Olsztynie. Były nieco pokraczne, ale za to już z owocami. Posadzone zostały do gruntu 3 dni później. Jeszcze jeden dereń był kupiony poprzez Allegro jako zupełnie inna roślina. Rośnie w pobliżu wcześniej posadzonych dereni. Kolejne dwie rośliny zostały kupione poprzez internet od sprzedawcy Allegro z Puław bogdan_w1. Przysłane zostały 6 marca 2015. Rośliny miały wysokość po 70 cm.















Kolejne dwa zdjęcia zostały zrobione 6 lipca 2010 w Ogrodzie Botanicznym UJ w Krakowie.


 
Ponad stuletni okaz derenia jadalnego w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.



















Zdjęcie poniżej zostało zrobione 15 listopada 2015 w ogrodzie botanicznym w Oxfordzie w Anglii.



Marmolada przedstawiona na trzech kolejnych zdjęciach została kupiona wysyłkowo w sklepie internetowym. Wyprodukowana została w Bośni i Hercegowinie.




Czetery kolejne zdjęcia przedstawiają herbatkę owocową zawierającą suszone owoce derenia, kupione w supermarkecie Lidl, sprzedawane pod własną marką Lord Nelson.





Kolejne trzy zdjęcia zrobione zostały 26 marca 2017 w powiatowym miasteczku Höxter w Nadrenii Północnej Westfaii, 50 km na południe od Hanoweru. Przy stacji kolejowej spotkałem duży, obsypany kwiatami krzew derenia jadalnego.







Dziewięć kolejnych zdjęć zostało zrobionych 25 sierpnia 2017 w ogrodzie botanicznym w Tbilisi. Dość mocno rozczarowały mnie te krzewy dereniowe, które zobaczyłem. Było ich niewiele, zaledwie kilka odmian - jakieś czerwone i zółte, bez jakichkolwiek oznaczeń, do tego za ogrodzeniem z drutu kolaczastego. Wydawało mi się, że Gruzja bogata w sady dereniowe, będzie również posiadać bogatą kolekcję odmian.










Kolejne cztery zdjęcia przedstawiają moje dereniowe zdobycze z drogi przez Turcję, podczas z wyjazdu do Gruzji w 2017 roku.





Trzy kolejne zdjęcia przedstawiają kiszonego derenia, kupionego 10 września 2017 podczas VI Międzynarodowego Festiwalu Derenia w Arboretum Bolestraszyce.




Na dwóch kolejnych zdjeciach można zobaczyć kiszonego derenia jadalnego zrobionego jesienią 2017, którego dostałem w prezencie z Bukwałdu.



Pięć kolejnych zdjęć przedstawia konfiturę z derenia jadalnego, kupioną w Turcji we wrześniu 2017.






Cztery kolejne zdjęcia przedstawiają przecier z derenia jadalnego, kupiony w Gruzji we wrześniu 2017.





Dziewiętnaście kolejnych zdjęć przedstawia przetwory z derenia jadalnego, kupione 10 września 2017, podczas VI Międzynarodowego Festiwalu Derenia w Arboretum Bolestraszyce.




























 
30 marca 2018 w Biedronce w Bartoszycach stojąc w kolejce do kasy zauważyłem na stoisku alkoholowym butelkę z napisem "DERENIÓWKA". A jako że dereń jadalny jest obiektem mojego zainteresowania, to postanowiłem sprawdzić, co to za wyrób. Analiza tego co było napisane na nalepkach od razu zapaliła mi ostrzegawczą lampkę. Elegancki kształt butelki może sugerować równie szlachetną zawartość. Nic bardziej mylnego. To co było napisane po drugiej stronie nie pozostawiło wątpliwości co do zawartości. Z przodu była mowa tylko o dereniu, ale po drugiej stronie pojawiła się suszona śliwka i dwukrotnie jabłko. Owoce derenia są co najmniej kilkakrotnie droższe od śliwki i jabłka. Nie było trudno odgadnąć, że w nalewce jest znikoma ilość derenia, tylko tyle, aby można było go wspomnieć w nazwie. Zresztą taka praktyka jest powszechna w różnego rodzaju napojach. Śladowa ilość jakiegoś egzotycznego składnika jest wystarczających argumentem dla producentów, aby nazwać nim cały wyrób, jak choćby soki z opuncją. Ale wracając do dereniówki - po otwarciu nie miała ona typowego, delikatnego  zapachu derenia, ale silny zapach suszonych śliwek. Trudno było wyczuć zapach derenia. W smaku nie wyczułem w ogóle derenia.  Tego typu wyroby zamiast propagować uprawy derenia jedynie zniechęcają ludzi, którzy nie znają prawdziwego aromatu owoców derenia jadalnego.





Zdjęcie ponniżej przedstawia trzy nalewki z derenia. Pierwsza od lewej jest zrobiona przeze mnie, druga z wytwórni Longinus i trzecia kupiona w Biedronce. Jak myślicie, która jest najsmaczniejsza?


Tabela. Odmiany derenia jadalnego posadzone w Dęianach w ogródku. Góra tabeli - kierunek północny.

Pozycja/rząd
I
II
III
IV
V
1
-
Exoticznyj
Pioneer
Podolski
Nikołka
2
Jolico
Paczoski
Elena
Yellow
Shan
3
Korałłowyj Marka
Dublany
Cornelian Cherry
Alex
Titus
4
Jantarnyj
Kotula
Łukianowskij
Kasanlaker
Radost
5
Schonbruner Gourmet Drindl
Elegantnyj
Red Star
Matador
Pancharevo
6
Wydubieckij
Flava
Jolico
Byłda
Pancharevo
7
Wydubieckij
Bolestraszycki
Słowianin
Swietłana
Elena
8
Florianka
Swietljaczok
Swietljaczok
Raciborski
Kostia
9
Kresowiak
Szafer
Starokijewski
Władimirskij
-
10
Podolski
Aurea
Shumen
Korałłowyj
-
11
Słowianin
Golden Glory
Oryginalnyj
Devin
-
12
Juliusz
Tricolor
Semen
-
-
13
P5
zwykły
Red Star
-
-
14
Macrocarpa
zwykły
Happy Face
-
-