Turcja - praktyczne informacje

• Znalazłem tylko jeden autobus tygodniowo jeżdżący z Polski do Stambułu. Pociągi i samoloty są znacznie droższe. Można jechać z przesiadką w Bukareszcie. Dojazd pociągiem do Bukaresztu też jest drogi. Można jechać po kawałku lokalnymi pociągami i autobusami, ale wtedy dojazd do Stambułu trwa około 3 doby.
• Pomiędzy Stambułem a Bukaresztem kursuje kilka autobusów dziennie i pociąg. Przejazd autobusem jest tańszy, wynosi około 3/4 ceny biletu kolejowego i kosztuje 20 dolarów USA. Przewoźnikami są firmy tureckie. Trzeba liczyć się z kilkugodzinnymi opóźnieniami zarówno wyjazdów jak i przyjazdów na miejsce.
• Polacy obowiązani są do posiadania wizy tureckiej. Wykupuje się ją na granicy tureckiej za 10 dolarów USA.
• Za przejazd przez Dunaj (most lub prom) trzeba dodatkowo zapłacić celnikom rumuńskim opłatę ekologiczną 30 000 lei (1999 rok, 2 dolary USA).
• Przejazdy pociągami w Rumunii są tańsze niż w Polsce, dużo jednak kosztuje przejazd przez granicę węgiersko-rumuńską, niezależnie od kierunku. Ceny biletów na Słowacji i Węgrzech są zbliżone do polskich.
• Biura tureckich firm przewozowych w Bukareszcie mieszczą się w pobliżu głównego dworca Gara del North. Przy kasie międzynarodowej na tym dworcu prawdopodobnie będziesz nagabywany przez osoby proponujące tańsze przejazdy. Część z nich to oszuści, a część naganiacze do biur podróży znajdujących się koło dworca. Bądź rozważny. Jeżeli będą mowić o jakiejś zaliczce, najprawdopodobniej są to oszuści.
• Jeżeli w Bukareszcie ktokolwiek coś od Ciebie chce, prawdopodobnie chodzi mu o Twoje pieniądze. Uważaj na fałszywych policjantów, szczególnie po cywilnemu. Prawdziwi chodzą w mundurach i możesz liczyć na ich pomoc w różnych sprawach. Jeżeli sam zwrócisz się do kogoś z jakimś pytaniem czy prośbą, zwykle spotkasz się z zaskakującą wręcz uprzejmością i chęcią pomocy. Najczęściej nie ma problemu z dogadaniem się po angielsku.

• Przejazdy autobusami w Turcji są stosunkowo tanie. Przejazd ze Stambułu na wschodnie krańce kosztuje 30 dolarów USA.
• Autobusy są wysokiej klasy, z klimatyzacją, ale nie ma w nich toalet. Wynika to prawdopodobnie z muzułmańskich zwyczajów dotyczących załatwiania potrzeb fizjologicznych i higieny osobistej. Autobusy jednak często mają postoje na parkingach, gdzie są restauracje i toalety.
• Na głównym dworcu autobusowym w Stambule są biura prawie 200 firm przewozowych, wożących pasażerów po kraju i za granicę. Biura tych firm zwykle mieszczą się również w centrum miasta.
• Podczas podróży dokumenty trzymaj przy sobie, nie zostawiaj ich w bagażu w luku bagażowym. Na wschodzie Turcji pojazdy często są zatrzymywane i policja lub wojsko kontroluje dokumenty pasażerów.

• Dogubayazit: 6 kilometrów na południe w pobliżu pałacu Ishaka Pasy są dwa kempingi, jeden poniżej pałacu, a drugi powyżej. Pobyt jednej osoby z namiotem kosztuje 1 dolara USA. W tym niżej położonym jest źródło dobrej wody, po którą przyjeżdżają ludzie z miasta i wojsko.
• Jak wysiądziesz z autobusu w Dogubayazit zostaniesz zaczepiony przez osoby oferujące hotele lub nawet wycieczkę na Ararat. Nie warto korzystać z tych ofert. Stracisz na nich. Postaraj się zasięgnąć języka gdzieś dalej od dworca autobusowego i wtedy zdecyduj się na coś.
• Wejście na Ararat i w jego pobliże jest niedozwolone. Uzyskanie pozwolenia na posterunku żandarmerii też prawdopodobnie będzie niemożliwe. Rejon jest od wielu lat zamknięty. Próbuj pytać na posterunku żandarmerii, może jednak się uda. Nielegalnie nie idź. Można nabawić się poważnych kłopotów.
• Miasta i wioski na wschodzie Turcji są paskudne - brudne i niechlujne. Licz się z tym, że będziesz obiektem żywego zainteresowania mieszkańców. Spotkasz się z dwoma rodzajami ludzi - jedni będą starali się zupełnie bezinteresownie Ci pomóc, ale trafią się też tacy, co będą próbować zedrzeć z Ciebie jak najwięcej pieniędzy. Spotkałem się z sytuacjami niemal jak w dowcipie, gdzie kot wyjął ptaszka z kupy, którą zrobił na niego koń, czyli "nie każdy kto cię z gówna wyciągnie jest Twoim przyjacielem". Pamiętaj o tym.
• Turcy wyjątkowo lubią się fotografować. Propozycja zrobienia fotografii jest bardzo dobrym sposobem zjednywania sobie ludzi. Nie zapomnij o zapisaniu adresu i wysłaniu później tych zdjęć. Jest to szczególnie ważne dla ludzi mieszkających na wsi, gdzie nie mają zbyt wielu okazji do fotografowania się.
• W okolicach góry Suphan Dag posterunki żandarmerii są w Patnos, Aktepe i Adelcivaz. W Patnos żandarmi pozwolili mi wejść na górę, w Aktepe też, ale po telefonie do swoich przełożonych powiedzieli "nie", a w Adelcivaz musiałem po zejściu z góry tłumaczyć się ze swojej wycieczki. Oficjalnie teren jest zamknięty i niebezpieczny. Mieszkańcy tego terenu muszą meldować na posterunkach żandarmerii noclegi obcych osób w ich domach.
• Góra Suphan Dag (4434m) jest położona w terenie półpustynnym. Po drodze nie ma wody. W kraterach na wierzchołku są dwa jeziorka z wodą zdatną do picia. Wejście jest technicznie łatwe, zbocza są łagodne, urwistych skał jest bardzo mało. Na zboczach kraterów są resztki lodowców. Unikaj ich i nie schodź po nich, łatwo o wypadek. Zbocza są strome, a u dołu niemal pionowe.
• Miejscowi nie chodzą turystycznie po górach. W Patnos na wieść, że wybieram się na górę Suphan Dag (doskonale widoczną z miasta) zostałem określony po prostu jako idiota. Po co tam iść? Górę odwiedzają jedynie myśliwi z najbliższych wiosek z okolicy w nadziei upolowania czegoś. Kilka osób prosiło, aby przysłać im zdjęcia z krateru.
• Patnos jest zakurzonym, 50-tysięcznym, jednopiętrowym prowincjonalnym miasteczkiem. Są dwa hotele, ale ich standard jest daleki od tego, do czego jesteśmy przyzwyczajeni. W miasteczku tym byłem w sierpniu i miałem wrażenie, że jestem tam jedynym turystą. Lepszy z hoteli jest przy głównej ulicy, naprzeciw posterunku żandarmerii. W pobliżu miasta, w dolinie rzeki, jest źródło smacznej wody mineralnej, naturalnie gazowanej. Warto spróbować.