Woniawiec balsamowy
Myroxylon balsamum (L.) Harms


Data modyfikacji: 27 kwietnia 2018

Synonimy. Myrospermum balsamiferum Ruiz & Pavon apud Lopez, Myrospermum pereirae Royle, Myrospermum punctatum (Klotzsch) Walp., Myrospermum sonsonatense Oerst., Myrospermum toluifera (Kunth) DC., Myroxylon balsamum var. balsamum, Myroxylon balsamum var. pereirae (Royle) Harms, Myroxylon balsamum var. punctatum (Klotzsch) Harms, Myroxylon hanburyanum Klotzsch, Myroxylon pereirae (Royle) Klotzsch, Myroxylon punctatum Klotzsch, Myroxylon toluifera Kunth, Myroxylon toluiferum A.Rich., Toluifera balsamum L., Toluifera balsamum Baill. var. balsamum, Toluifera balsamum var. pereirae (Royle) Baill., Toluifera pereirae (Royle) Baill., Toluifera balsamum var. punctata Baill.

Występowanie. Naturalne stanowiska znajdują się w tropikalnych lasach Ameryki Środkowej (Kostaryka, Meksyk, Nikaragua, Panama,Wenezuela, Kolumbia, Ekwador) oraz południowym skrawku Ameryki Północnej (środkowy Meksyk). Drzewo to spotkałem 27 lutego 2018 w ogrodzie botanicznym w Peradeniya w Sri Lance.

Opis. Drzewo o wysokości do 26 m. Korona rozłożysta, okrągła. Kora gładka o szarym lub brunatnym kolorze. Liście skórzaste, nieparzystopierzaste. Kwiaty białe zebrane w gęste grona. Owocem jest strąk, w którym znajduje się jedno nasiono o nerkowatym kształcie.

Zastosowanie. Pod wpływem okaleczenia i opalania kory wydzielana jest substancja o nazwie balsam peruwiański. Znalazł on zastosowanie w medycynie i kosmetyce. Posiada zapach podobny do zapachu wanilii. Jest to gęsta, przejrzysta ciecz o ciemnobrązowym kolorze. W ciągu roku z jednego drzewa można uzyskać około 2,5 kg balsamu. W skład balsamu wchodzi kwas cynamonowy i jego związki (co najmniej 50%, m.in. cynamonian benzylu - cynameina, kwas felurowy), kwas benzoesowy, seskwiterpeny (np. farnezol), wanilina, kumaryny. Balsam peruwiański działa przeciwbakteryjnie, przeciwpasożytniczo, a także przyspiesza gojenie ran. Jest składnikiem maści Mikulicza, w której znajduje się też silnie bakteriobójczy azotan srebra. Do połączenia balsamu peruwiańskiego z innymi składnikami w maściach i kremach (np. z wazeliną, masłem kakaowym, tłuszczem wieprzowym) stosuje się olej rycynowy.