Świdośliwa olcholistna
Amelanchier alnifolia (Nutt.) Nutt. ex M. Roem., Aronia alnifolia Nutt.


Data modyfikacji: 1 stycznia 2015

 
Występowanie. Świdośliwa olcholistna w naturze występuje w zachodniej i środkowej części Ameryki Północnej, od Saskatchewan na północy po Colorado i Idaho na południu. Rośnie tam w zaroślach, na obrzeżach lasów, brzegach strumieni, na glebach wilgotnych i przepuszczalnych.

Opis. Rośnie w formie krzewu lub małego drzewa o wysokości do 4 m i szerokości do 3 m. Na naturalnych stanowiskach na całkiem suchych zboczach rośnie w formie karłowatych krzewów. Kwitnie w maju. Kwiaty obupłciowe, zapylane przez pszczoły. Roślina samopylna, do zawiązywania owoców wystarcza więc jeden krzew. Owoce dojrzewają w czerwcu-lipcu. Wyhodowano wiele odmian uprawnych świdośliwy olcholistej.

Zastosowanie. Owoce jadalne są na surowo i nadają się na przetwory. Dojrzałość osiągają w środku lata. Mają bardzo przyjemny aromat i są bardzo smaczne. Są miękkie, słodkie i soczyste, z niewielką liczbą drobnych nasion. Mają wielkość czarnej porzeczki. Najlepsze dzikie formy rodzą owoce o średnicy do 15 mm. Owoce mogą być też suszone i wykorzystywane tak jak rodzynki, np. do ciast czy lodów. Bogate są w żelazo i miedź. Liście mogą być wykorzystywane do napojów, zaparzane tak jak herbata. Indianie szeroko wykorzystywali świdośliwę olcholistną w medycynie ludowej w różnych drobnych dolegliwościach. Również współcześnie wykorzystuje się ją w ziołolecznictwie (Appetizer, Birthing aid, Contraceptive, Diaphoretic, Febrifuge, Laxative, Ophthalmic, Stomachic). Z młodych skręconych gałązek robione były liny. Drewno twarde, ciężkie i wytrzymałe, wykorzystywane było do wytwarzania drobnych narzędzi domowych,wyrobu koszyków.

Uprawa. Krzew całkowicie odporny na mróz, do strefy 2 USDA. Wytrzymuje spadki temperatury do -40ºC. Rodzaj gleby dowolny - od piaszczystych po bardzo gliniaste. Odczyn gleby od obojętnego po kwaśny. Toleruje nawet bardzo kwaśne gleby. Lubi wilgotną glebę. Stanowisko słoneczne lub półcieniste. Jest bardzo odporna na choroby i szkodniki. Roślina ma rozległy system korzeniowy i może być wykorzystywana do umacniania stoków. Można sadzić ją jako krzew owocowy i ozdobny. Ptaki chętnie zjadają owoce świdośliwy i mogą ogołocić krzew, zanim jeszcze owoce dojrzeją.

Rozmnażanie. Nasiona najlepiej zbierać zanim w pełni dojrzeją i stwardnieje na nich skorupa, po czym niezwłocznie wysiać do doniczek i pozostawić na zimę na zewnątrz lub wysiać do zimnego inspektu. Suche nasiona można poddać jesienią ciepłej stratyfikacji przez 4 tygodnie, po czym wysiać i pozostawić na zewnątrz na zimę. Nasiona wschodzą na wiosnę. W innym przypadku, gdy są wysiane na wiosnę, wschodzą bardzo wolno, nawet po 18 miesiącach. Gdy siewki są wystarczająco duże, należy przepikować je do oddzielnych doniczek. Pierwszą zimę powinny spędzać na zewnątrz w osłoniętym od zimnych wiatrów miejscu. Gdy jest wystarczająca ilość nasion, to można wysiewać je bezpośrednio do zimnego inspektu i przez dwa lata przetrzymać tam siewki. Świdośliwę można też rozmnażać poprzez oddzielanie odrostów korzeniowych. Należy robić to pod koniec zimy i wybierać pędy dwuletnie. Młodsze mogą nie być jeszcze dobrze ukorzenione.

Dębiany. Sadzonka została zamówiona 30 października 2008 poprzez aukcje Allegro od użytkownika Ciemiernik1 (szkółka Garden of Dreams), a przysłana 5 listopada. Zimę spędziła w doniczce w chłodnej, jasnej piwnicy, a na stałe miejsce została wysadzona 13 kwietnia 2009. Mam jednak bardzo uzasadnione obawy, że nie jest to świdośliwa olcholistna. Następna roślina pochodzi z bardziej pewnego źródła - z Gospodarstwa Szkółkarskiego Jerzego Oreszczuka z Zawady Nowej. Przysłana została 9 maja 2014.