Hemiptelea Davida
Hemiptelea davidii (Hance) Planchon


Data modyfikacji: 24 kwietnia 2017

Synonimy. Planera davidii Hance, Hemiptelea davidiana Priemer, Zelkova davidiana (Priemer) Bean, Zelkova davidii (Hance) Hemsley.

Występowanie. Hemiptelea Davida pochodzi z północnych Chin, Mandżurii i Korei. Spotykana jest na wysokościach do 2000 m.n.p.m. Rośnie na zboczach gór, sadzona jest wzdłuż dróg, w otoczeniu domów. W Polsce hemipteleę Davida można zobaczyć m.in. w Arboretum SGGW w Rogowie i Ogrodzie botanicznym UAM w Poznaniu.

Opis. Rośnie w formie krzewu lub gęsto rozgałęzionego drzewa, o wysokości do 15 m. Kora barwy ciemnoszarej do szarobrązowej. Gałęzie barwy szarobrązowej do brązowofioletowej, pokryte cierniami długości od 2 do 10 cm długości. Kwiaty niepozorne, obupłociowe, pojawiają się w kwietniu. Owoce w postaci spłaszczonych, oskrzydlonych orzeszków - 6 mm średnicy, 2 mm grubości. Nasiona dojrzałe są we wrześniu-październiku. Liście sezonowe, 2-6 cm długości. Roślina może być jedno- lub dwupienna.

Wykorzystanie. Drewno wykorzystywane jest do wyrobu drobnych przedmiotów użytkowych. Z włókien otrzymanych z pędów wytwarza się worki. Młode, delikatne liście służą do wytwarzania napojów. Dodawane są też do potraw z ryżu. Z nasion ekstrahowany jest olej. Zimą pędy hemiptelei służą za pokarm miejscowym gatunkom małp.

Uprawa. Hemiptelea Davida jest całkowicie odporna na mróz. Może rosnąć w strefach USDA od 3A do 8A. Niewymagająca co do rodzaju gleby, preferuje jednak gleby wilgotne. Odczyn gleby dowolny. Stanowisko powinno być słoneczne lub półcieniste. Toleruje również cień. Nadaje się do sadzenia pojedynczo, ale też może być wykorzystywana na żywopłoty. Prawdopodobnie jest odporna na holenderską chorobę wiązów.

Rozmnażanie. Nasiona najlepiej wysiewać do inspektu bezpośrednio po zbiorze, zanim całkowicie wyschną. Przechowywane nasiona wymagają stratyfikacji i powinny być wysiane możliwie wcześnie na wiosnę. Wystarczająco podrośnięte siewki powinny być umieszczane pojedynczo w doniczkach i przynajmniej przez pierwszą zimę przetrzymane w szklarni. Na stałe miejsca powinny być wysadzone późną wiosną lub wczesnym latem, gdy już minie ryzyko późnych przymrozków. Roślina wytwarza też rozłogi, które można odcinać i hodować z nich nowe rośliny.

Dębiany. Sadzonki są prezentem ze Szkółki Roślin Ozdobnych "Ozdobne Rośliny" w Białymstoku (Allegro krzych0719). Przesyłkę z pięcioma krzewami wysokości około 120 cm dostałem 3 listopada 2008. Dwa z nich wysadzone zostały do gruntu na zboczu 18 kwietnia 2009. Trzeci egzemplarza został posadzony 17 sierpnia 2012 koło pomnikowej lipy. Drzewka na zboczu rosną sobie spokojnie i nie sprawiają kłopotu, ale ta hemiptelea przy lipie często wymagała mojej uwagi. Pędy rosną bardzo szybko i drzewko zaczęło się wyginać. Pień musiałem wzmacniać bambusem, aby się nie wyginał. Musiałem drzewko mocno przycianać, aby zachowało formę drzewka. Kolejny kłopot, to potężne i ostre ciernie. Często z niepokojem patrzyłem na koty wspinające się na hempteleę, która jest dla nich wyjątkowo atrakcyjnym drzewem do wspinaczki. Chwila nieuwagi mogła zakończyć się dla kota nieszczęściem - uszkodzeniem oka czy nawet zawiśnięciem na cierniu.